Ο αυλός και το προσωπείο.
Ο χορός του Άδη.
Ορισμένα μουσικά όργανα, που χρησιμοποιούνται σε οργιαστικές τελετές για να προκαλέσουν το παραλήρημα, κινούνται σε μια “καταχθόνια” κλίμακα. Ο φόβος που γεννούν στους ακροατές γίνεται εντονότερος καθώς οι ήχοι φαίνεται να μη βγαίνουν από τους παίκτες και τα όργανα που είναι κρυμμένα, αλλά να έρχονται κατευθείαν από το υπερπέραν, σαν την αλλοιωμένη φωνή μιας Δύναμης που βρίσκεται πέραν του τάφου, σαν την ηχώ που ξεκινά από ένα μακρινό αλλού και αντηχεί μυστηριωδώς σε αυτόν εδώ τον κόσμο. Κάποιο απόσπασμα από τους Ηδωνούς του Αισχύλου, που παραθέτει ο Στράβων, είναι αρκετά διαφωτιστικό ως προς τα παραπάνω: “Άλλος κρατάει φλογέρες, / στρογγυλεμένες απ’ τον τόρνο, / που αχούν σιγαλινά, τις σύμπυκνες, / βαθιές κραυγές βοηθώντας της μανίας. / Άλλος τα χάλκινα βροντάει / κύμβαλα και στριγγλιές ακούς ολούθε ͘ / αόρατοι από κάπου οι φοβεροί / μίμοι, μουγκρίζοντας σαν ταύροι, / δίνουν απόκριση, καθώς ο αχός / του τύμπανου βαθύβουος απλώνει, / σαν της υπόγειας βροντής αντίλαλος / που σε γεμίζει τρόμο” (μετάφραση Τάσου Ρούσσου).
Το βλέμμα του θανάτου [Μορφές της ετερότητας στην Αρχαία Ελλάδα: Άρτεμις, Γοργώ] - Jean-Pierre Vernant - Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1992
Μετάφραση: Γιάννης Παππάς