Γεωργία Κοκκινογένη, Ιστορίες του Φεγγαριού
Η πρώτη συλλογή διηγημάτων της Γεωργίας Κοκκινογένη φέρει τον τίτλο «Ιστορίες του Φεγγαριού», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός και περιλαμβάνει δεκαεπτά ευσύνοπτα και αυτοτελή διηγήματα, τα οποία περιστρέφονται γύρω από δεκαεπτά γυναικείες μορφές της ελληνικής κοινωνίας του περασμένου –κατά βάση– αιώνα. Κάθε διήγημα φαντάζει ως ένα τρίλεπτο θεατρικό μονόπρακτο με αρχή, μέση και τέλος, το οποίο εκτυλίσσεται –στις περισσότερες περιπτώσεις– μέσω τριτοπρόσωπης αφήγησης ενός ετεροδιηγητικού και εξωδιηγητικού παντογνώστη αφηγητή, που δύναται να επεισέλθει στο κοινωνικο-ανθρωπολογικό περιβάλλον, να το καταστήσει συγκείμενο και να μην διστάσει να εκφέρει κρίση για αυτό.
Η συγγραφέας καταφέρνει να μετουσιώσει το καθημερινό βιωματικό στοιχείο και συναίσθημα σε λόγου τέχνην. Άλλωστε, η Λογοτεχνία είναι βίωμα πολλών εμπειριών και η Γεωργία Κοκκινογένη αποδεικνύει περίτρανα πως λίγες μόνο λέξεις δύνανται να χωρέσουν πολλά και σπουδαία. Με τρόπο περίτεχνο καταφέρνει να καταγράψει τον βαθύ κοινωνικό και ανθρωπολογικό προβληματισμό της, ο οποίος επώδυνα γεννάται από την θέση της γυναίκας στην νεοελληνική κοινωνία. Την εν λόγω, μάλιστα, θέση δεν διστάζει να στηλιτεύσει στο διήγημα με τίτλο «Το Διαμάντι», γράφοντας χαρακτηριστικά: «Η Διαμάντη που πέθανε πάνω στη γέννα και η κόρη της που πέθανε από έρωτα είναι αντικείμενα συναλλαγής, όπως ακριβώς αντικείμενα συναλλαγής είναι και τα προϊόντα στην αγορά». Μέσω του προαναφερθέντος αποσπάσματος η συγγραφέας καυτηριάζει την κοινωνική ανέλιξη, την οποία επεδίωκαν αρκετοί γονείς μέσω του θεσμού της προίκας και του γάμου, θεσμοί που είχαν βαθειές τις ρίζες τους στην νεώτερη ελληνική κοινωνία.
Έτσι, η συγγραφέας φαίνεται να συμμερίζεται τη θέση πολλών μελετητών, οι οποίοι θεωρούν ότι η Λογοτεχνία μπορεί να υποψιάσει για όλα τα σημαίνοντα, χωρίς παραμορφωτικά φίλτρα και αφορισμούς προερχόμενους από ένα οικείο ή οικογενειακό περιβάλλον. Καθιστά ακόμη σαφές ότι η Λογοτεχνία μπορεί να διδάξει Ιστορία, χωρίς ανιαρές παραθέσεις χρονολογιών, αναδεικνύοντας –παράλληλα– διαχρονικά κοινωνικά και ανθρωπολογικά προβλήματα.
Η συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες του Φεγγαριού» χωρίζεται σε δύο ενότητες. Η πρώτη φέρει τον τίτλο «Συναλλαγή» και αποτελείται από εννέα διηγήματα. Αυτά –εν πολλοίς– αφορούν γυναίκες εγκλωβισμένες στην έμφυλη διάκριση, που επιτάσσει το κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής. Σχετίζονται, δηλαδή, με γυναίκες περιορισμένες, οι οποίες στηρίζουν τον θεσμό της οικογένειας και μέσω των τεχνών που ενδεχομένως κατέχουν προσπαθούν να νοηματοδοτήσουν την ύπαρξή τους. Η δεύτερη ενότητα αποτελείται από οκτώ διηγήματα και τιτλοφορείται «Διαπραγμάτευση». Σε αυτήν πρωταγωνιστούν γυναίκες που διαπραγματεύονται και διεκδικούν μιαν άλλη θέση στην κοινωνία. Γυναίκες εργαζόμενες, κάποιες εκ των οποίων σπουδάζουν και γίνονται δασκάλες, που προσπαθούν να ορίσουν τις ζωές τους χωρίς κανένα ίχνος μοιρολατρίας και υποταγής. Το βιωματικό, λοιπόν, στοιχείο μέσα από τον λόγο της συγγραφέως είναι έντονο και θέτει στο επίκεντρο άλλοτε γυναίκες της διπλανής πόρτας και άλλοτε γυναίκες πιο αστικές.
Η γλώσσα της συγγραφέως είναι λιτή και διαυγής, χωρίς περιττά σχήματα λόγου. Έτσι, πετυχαίνει να προσφέρει τόσο την λογοτεχνική τέρψη όσο και τον προβληματισμό, ο οποίος προκύπτει μέσω της συμπάθειας του αναγνώστη με τις γυναικείες φιγούρες-ηρωίδες. Επιπλέον, σε αρκετά σημεία, ο λόγος των διηγημάτων διανθίζεται με αρχαΐζουσες ελληνικές ή λατινικές λέξεις και φράσεις, που μαρτυρούν την κλασική παιδεία της συγγραφέως, ενώ οι περίοδοι συχνά προκύπτουν από μικρές και ελλειπτικές προτάσεις, ένεκα της συνειρμικής γραφής και της απουσίας ρημάτων.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στο φεγγάρι και στο φως που αυτό εκπέμπει οφείλουμε πολλά. Άλλωστε, το φεγγάρι γίνεται συχνά αποδέκτης ενός ρεαλιστικού συναισθηματισμού, ο οποίος με οξύνοια και παρατηρητικότητα οδήγησε την Γεωργία Κοκκινογένη σε δημιουργικά λογοτεχνικά μονοπάτια να μάς μαρτυρήσει εξομολογητικά ότι: «Το φεγγάρι φέρνει στο νου μας ιστορίες μακρινές, καιρούς αλλοτινούς, σκέψεις αλλιώτικες… Ζωές άλλες, που πέρασαν και θα περάσουν… Άλλα νοήματα κι άλλες ελπίδες υπενθυμίζει στο πέρασμά του…».
Τσολερίδης Ματθαίος
Φιλόλογος