χρονιά δεύτερη
λ ι μ ά ν ι 5ο
Φεβρουάριος 2025
ο Ξένος – ακόνισε φτερά – Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ
Νίκος Γαλάνης
Λιμανάκι με τρεις όρμους, εκπλήξεις και γευσιγνωσίες ποιητικών χειροτεχνημάτων.
Για πρώτη φορά στη λέσχη μας μία τρίτομη ποιητική συλλογή.
Από τις κρητικές εκδόσεις (Ηράκλειο Κρήτης) Ενάντια (2025) μια τριπλή συλλογή ή τρεις μικρές συλλογές σε διακριτά τομίδια και ενιαία έκδοση με κοινό γνώρισμα το ποιητικό υποκείμενο και τις δημιουργικές διαδρομές του.
Από τον ίδιο οι ποιητικές συλλογές:
- Ονείρων Ψίθυροι (Χαραμάδα, 2014)
- Στον Βλαδίμηρο Μαγιακόφσκι (ιδιωτική έκδοση, 2019)
- Το Μυστικό της Βερόνικα (ενάντια, 2023)
και τα διηγήματα
- Αβέβαιη Προοπτική (ιδιωτική έκδοση, 2021)
Η τρίτομη συλλογή που συζητήθηκε τυπώθηκε σε περιορισμένα αντίτυπα για να παρουσιαστεί στη Λέσχη Ποίησης Στεριανή Ζάλη και αναμένεται να κυκλοφορήσει στη συνέχεια σε 60 αριθμημένα αντίτυπα. Ο ποιητής επιμελείται γραφιστικά και εκδοτικά το όλο εγχείρημα και παραδίδει ένα κομψό σύνολο.
Οι τρεις τόμοι διανεμήθηκαν με χάρτινο δακτύλιο. Στο μέτωπο ο Ξένος ως το πιο προσωπικό κείμενο.
Ο Ξένος, έργο που είχε προηγουμένος κυκλοφορήσει ως e-book περιλαμβάνει 15 άτιτλα ποιήματα διακριτικά κατανεμημένα σε τρεις ενότητες, χωρισμένες από μινιατούρες φωτογραφιών του ίδιου του ποιητή εν είδη κοσμήματος.
Από αυτά διαβάστηκαν οκτώ ποιήματα, επτά επιλεγμένα από μέλη της λέσχης (βλ. σελ. 11/ 17/ 19/ 20/ 25/ 27/ 28) και ένα από τον ίδιο τον ποιητή (σελ. 26).
Πρόκειται για κατά κύριο λόγο λυρικά ποιήματα με χαρακτηριστικά αυτοαναφορικότητας, αν και ο ποιητής δεν συμφώνησε απόλυτα με το δεύτερο σκέλος αυτής της αποτίμησης.
Την εντύπωση πάντως αυτή την εντείνει η πρωτοπρόσωπη γραφή και των δεκαπέντε ποιημάτων του Ξένου.
Χαρακτηριστικός στίχος από τον Ξένο:
Με μια κίνηση αστραπής έκαψα όλα τα υπάρχοντά μου
Γνώριζα πια ποιος ήμουν και είμαι εγώ
Τα ποιήματα από την υπό συζήτηση συλλογή διαβάζονται πάγια στην αρχή της βραδιάς εισάγοντας έτσι τους παρευρισκόμενους στο ιδιοπρόσωπο ύφος του/της εκάστοτε ποιητή/-τριας.
(Σχετικά με τη λειτουργία της Λέσχης Ανάγνωσης Στεριανή Ζάλη στο Μονόκλ μπορείτε να διαβάσετε το εισαγωγικό κείμενο εδώ.
Το ακόνισε φτερά περιλαμβάνει 14 ποιήματα σε δύο ομάδες, ανάμεσα στις οποίες παρεμβάλλονται αχνές εκτυπώσεις φωτογραφιών εμβληματικών κτηρίων του παγκόσμιου εμπορίου και της πολιτικής.
Η συλλογή έχει έντονα στοιχεία κοινωνικής κριτικής, ειρωνείας στα όρια της χλεύης της σύγχρονης εποχής στο δυτικό κόσμο και προτροπής σε οριοθέτηση του εαυτού απέναντι σε αυτήν και ενάντια, σύμφωνα και με το όνομα του ιδιόκτητου εκδοτικού οίκου.
Επελέγησαν και διαβάστηκαν τα:
ΑΝΤΙΔΟΤΑ, σελ. 12 και
ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ, σελ. 17
(στους τίτλους ακολουθείται η γραφή του πρωτοτύπου)
Χαρακτηριστικός στίχος από το ακόνισε φτερά:
Δεν μας κουράζει πια η φαντασία
Την βάζουμε να κοιμάται νωρίς
(Στίχος που σχολιαζόμενος παρακίνησε τον ποιητή να αναφέρει το σύνθημα η φαντασία στην εξουσία.
Το τρίτο βιβλιαράκι Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ, περιλαμβάνει 15 ποιήματα σε ενιαία παρουσίαση με την παρεμβολή παλαιών ασπρόμαυρων φωτογραφιών κοινού κτήματος από το διαδίκτυο, οι οποίες επιχειρούσαν, όταν έγινε η λήψη τους, να τεκμηριώσουν φωτογραφικά τον ανθρωπολογικό τύπο των έγχρωμων σκλάβων της αμερικάνικης ηπείρου, με υποκειμενικά υπεροπτική ματιά. Το βιβλίο φέρει μιαν επώνυμη πλατιά φωτογραφία (1937) ενός σογιού έγχρωμων αγροτών, που εκτείνεται σε εξώφυλλο και οπισθόφυλλο.
Το έργο διαπραγματεύεται -το πραγματικό περιστατικό- την δολοφονία του ομώνυμου αμερικανού πολίτη, σε συγκριτική αναφορά με την εποχή της δουλείας με αναφορές των πραγματικών ονομάτων των πρωταγωνιστών του περιστατικού.
Από το τρίτο βιβλίο διαβάστηκαν τα:
Η φτέρνα του αλόγου, σελ. 10 (βλ. πιο κάτω το ποίημα)
Το δεντρόσπιτο, σελ. 21 και
Κουρασμένη γη, σελ 27
Ο ποιητής απόλυτα συμφιλιωμένος με την προοδευτικά εξελισσόμενη γραφή του εμφανίστηκε ανοιχτός σε σχόλια και παρατηρήσεις, τα οποία φάνηκε, ότι δενπρόκειται να επηρεάσουν σημαντικά την ήδη επεξεργασμένη σχέση του με την ποίηση και τους στόχους που θέτει γι’ αυτή.
Το κοινό της λέσχης υποδέχτηκε την τρίτομη συλλογή θετικά και έθεσε ερωτήματα στον δημιουργό για μία σειρά από επί μέρους θέματα:
- Ως προς την θεματική του ποικιλία και την αυτοτέλεια κάθε επί μέρους έργου του ο ποιητής φάνηκε να έχει επεξεργαστεί μια πολύ προσωπική μέθοδο προσέγγισης των θεμάτων του με κύριο γνώρισμα την ανάγκη του να μην επαναλαμβάνεται, αλλά και να εμβαθύνει σε ένα θέμα, το οποίο όταν ωριμάσει μέσα του (όταν σύμφωνα με τον ίδιο κλειδώσει στο μυαλό του) ως πλαίσιο του επιτρέπει να προχωρήσει με σίγουρο βήμα και σθένος στη σύνθεση των ποιημάτων που το διαπραγματεύονται. Στη συνέχεια επιμελείται ως γραφίστας και εκδότης με αυστηρό προσωπικό κριτήριο και τεχνικές δόμησης φωτογραφικών συλλογών, τη σειρά που θα παρουσιαστούν τα ποιήματα στη συλλογή, χρησιμοποιώντας κάποια ως «γέφυρες», τις λεπτομέρειες της εμφάνισης της συγκεκριμένης έκδοσης και την εικονογράφηση και παραδίδει το έργο ως προσωπικό του «χειροτέχνημα».
- Ως προς το ύφος που ποικίλει σημαντικά από συλλογή σε συλλογή (πάντα μιλώντας στα πλαίσια της τριπλής συλλογής) ο ποιητής αποκάλυψε, ότι αποτέλεσε προϊόν συνειδητής επιλογής και σε κάποιο βαθμό ..κατασκευής στην υπηρεσία της στόχευσής του.
- Όσον αφορά τους ποιητές που θα μνημόνευ αυθόρμητα, ο ποιητής αναφέρθηκε στους Λειβαδίτη, Εμπειρίκο, Σεφέρη και Ρίτσο, αλλά τα μέλη τον κατέταξαν μάλλον σε επίγονο του Μ. Αναγνωστάκη.
- Ο Γαλάνης ισχυρίστηκε, ότι δεν εμπνέεται από προσωπικά θέματα, αλλά αναλαμβάνει στο ξεκίνημα της κάθε συλλογής του έναν ρόλο, που στη συνέχεια αναπτύσσει (σκηνοθετεί) *
- Στα βιογραφικά στοιχεία του ο ποιητής θεώρησε αμελητέα τυχόν τυπικά προσόντα και σπουδές και αντίθετα προέκρινε να δηλώσει, ότι θεωρεί την εποχή μας παρακμάζουσα.
Η γραφή του Γαλάνη σχολιάστηκε με αναφορές στην ηθική στάση του ποιητικού υποκειμένου, την περιρρέουσα μοναχικότητα και την κατά περίπτωση επιτελέστικότητά της στην ποιητική πύκνωση και στις διακειμενικές αναφορές.
Ο ποιητής διευκρίνισε, ότι πρόκειται για κείμενα γραμμένα διαδοχικά ως ενιαίο έκαστο έργο μέσα σε ένα εξάμηνο, με τη σειρά:
1ο – Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ
2ο – ο Ξένος
3ο – ακόνισε φτερά
Εκ των πραγμάτων τα βιβλία σχολιάστηκαν ως αυτοτελή. Μάλιστα συζητήθηκε η σκοπιμότητα του εγχειρήματος της τριπλής συλλογής, σχολιαζόμενη μάλιστα από μέλος της λέσχης ως … μετρημένη πληθωρικότητα. Εκφράστηκε μια σχετική αμηχανία για την απόφαση του ποιητή να την παρουσιάσει ως όλον, ωστόσο μάλλον προκρίθηκε η άποψη, ότι πρόκειται για τρεις ποιητικές συλλογές με διαφορετικά χαρακτηριστικά που μας εξοικειώνουν σφαιρικά με τις διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητας του ποιητή.
Έγινε αναφορά στο έργο Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ ως το πιο συμπαγές, με χαρακτηριστικά ενός ενιαίου ποιήματος εν μέρει και με δραματουργικά στοιχεία.
Το ακόνισε φτερά σχολιάστηκε ως το πιο πολιτικοποιημένο, με ενέργεια και δυναμική.
Περισσότερο ωστόσο άρεσε ποιητικά κατά γενική ομολογία ο Ξένος, ως το πιο ώριμο έργο με περισσότερο σφικτή ατμόσφαιρα και ποιητική διάθεση σε αντίθεση με τα κατά τόπους ορατά και αδύναμα σημεία «κατασκευής» στα δύο άλλα ως άνω έργα της κοινής έκδοσης.
Επαινέθηκαν η δύναμη και η συμπύκνωση μεμονωμένων στίχων στο σύνολο των τριών συλλογών.
Η εικαστική επιμέλεια (επιλογή και τρόπος παρουσίασης), αν και στο σύνολο ιδιαίτερα κομψή, δεν έπεισε στις συλλογές Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ και ακόνισε φτερά για την αποτελεσματικότητά της να αναδείξει τα κείμενα της κάθε συγκεκριμένης συλλογής.
Η συζήτηση έγινε σε ιδιαίτερα φιλικό κλίμα και επεκτάθηκε μέσα από τους στίχους σε ευρύτερα θέματα κι αναζητήσεις των παρευρισκομένων.
Δείγμα γραφής από την συλλογή Τζορτζ ΦΛΟΫΝΤ του Νίκου Γαλάνη >>
Η φτέρνα του αλόγου
Είναι αλήθεια Ντέρεκ
ότι απόψε στην άσφαλτο
θα σπάσεις
τον λαιμό μου
κι ούτε θα χαρείς
ούτε θα λυπηθείς
όπως με ακρίβεια
δαγκώνει
τη φτέρνα του αλόγου
η οχιά
* ο χαρακτηρισμός είναι της γράφουσας
Συντόνισε ο οικοδεσπότης Αντώνης Τσόκος, ο οποίος είχε επιλέξει και τη συγκεκριμένη συλλογή για την συνάντηση.
Επόμενο λιμάνι (Μάρτιος 2025)
«Αγρός Αίματος», Γιώργος Ζαχαρόπουλος, ΜΩΒ ΣΚΙΟΥΡΟΣ 2024
(για την συνάντηση της Τετάρτης 22/01/2025 γράφει η Κατερίνα Γκιουλέκα.)