Ο Δον Υπαστυνόμος του Δημήτρη Καρακίτσου (εκδόσεις Αντίποδες, 2020)
Γιατί τι άλλο από αρλεκίνοι του χρόνου είμαστε, φίλε Αστόλφε;
Ο Αστόλφος, ένας ονειροπόλος και λιγάκι αγαθιάρης νεαρός, διορίζεται ντεντέκτιβ στην υπόθεση δολοφονίας ενός επιφανούς μέλος της τοπικής κοινωνίας, του ξυλοπόδαρου Τίο Αρμελίνο. Εντολέας του είναι ο ανιψιός του δολοφονηθέντος, Ιαβέρης, ένας υπνοβάτης που κοιμάται μεν όρθιος, αλλά είναι παμπόνηρος. Μοναδικοί φίλοι στις έρευνες του ερασιτέχνη ντεντέκτιβ είναι τα αστυνομικά μυθιστορήματα που τόσο αγαπάει και επικαλείται ως εγχειρίδια. Μπορεί αυτά να μην τον βοηθούν και πολύ τις κρίσιμες ώρες, αλλά ευτυχώς, όπως αξίζει σε όλους τους καλόκαρδους χάρτινους ήρωες, τυχαίνει ευγενικής μεταχείρισης από τον αφηγητή της ιστορίας και φυσικά τον συγγραφέα του βιβλίου. Ο Δον Υπαστυνόμος, όπως μαρτυρά ο υπότιτλος του βιβλίου, είναι ένα σουρεαλιστικό αστυνομικό μυθιστόρημα και ταυτόχρονα δεν είναι μόνο αυτό. Είναι μια απολαυστική, αστεία μέχρι δακρύων και εις βάθος γλυκιά ιστορία που πίσω από τους ευφάνταστους χαρακτήρες που θυμίζουν Κομέντια ντελ άρτε κρύβει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πρωτοπόρες αφηγήσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Θέλει αστείρευτη φαντασία, μεγάλη γλωσσοπλαστική δεινότητα και πολύ ταλέντο για να γραφτεί ένα βιβλίο σαν τον Δον Υπαστυνόμο και ο Δημήτρης Καρακίτσος έχει και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντίποδες και είναι με σιγουριά ό,τι πιο πρωτότυπο και αστείο θα διαβάσετε τον τελευταίο καιρό.
Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον της Elizabeth Strout (εκδόσεις Άγρα)
Ένα χαμηλότονο αριστούργημα, αυτό είναι το συγκεκριμένο βιβλίο. Ένα μυθιστόρημα για τις οικογενειακές ρίζες και για το πως αυτές καταφέρνουν πάντα να τρυπώνουν σε μια άκρη της ψυχής μας, είτε προσπαθήσουμε να τις ξεριζώσουμε είτε όχι. Η Λούσυ Μπάρτον θα περάσει σχεδόν εννιά εβδομάδες στο νοσοκομείο, από τις οποίες κάποιες μέρες θα βρίσκεται στο πλάι της η μητέρα της, μια γυναίκα χαμένη στην απουσία της ζωής. Οι δύο τους θα κουβεντιάσουν για συγγενείς και φίλους, κουβέντες σκόρπιες ελάχιστης σημασίας, και τελικά, χωρίς ποτέ να θίξουν τα ανείπωτα που κουβαλάνε μέσα τους, θα δημιουργήσουν μια ευρυγώνια εικόνα της σχέσης τους και της γυναικείας υπόστασης γενικότερα στις μεσοδυτικές πολιτείες των Η.Π.Α.
Η μοναξιά ήταν η πρώτη γεύση που γεύτηκα στην ζωή μου, και ήταν πάντα εκεί, κρυμμένη μέσα στο στόμα μου, στις πτυχώσεις του, σαν υπενθύμιση.
Η γραφή της Strout είναι σαγηνευτική, ρέει ανεμπόδιστα σαν νερό που ξεγλιστρά απ’ την παλάμη, η δε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου είναι επίσης εξαιρετική. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, όπως και τα υπόλοιπα μυθιστορήματα της Strout, αλλά η συνέχεια του (Anything Is Possible) είναι για την ώρα αμετάφραστη. Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει σε τίποτα τον αναγνώστη. Η Λούσυ είναι από μόνη της ένα ολοκληρωμένο καθόλα απολαυστικό βιβλίο που διαβάζεται μονοκοπανιά και σε ακολουθεί για πολύ καιρό.
Pop. 1280 του Jim Τhompson (εκδόσεις Οξύ)
Με τα νουάρ έχω μια ψυχρή σχέση, μετρημένη, με τα γουέστερν νουάρ δε ανύπαρκτη, εισέβαλε στην ζωή μου όμως αυτός ο δαιμόνιος ο Jim Thompson και τα άλλαξε όλα με το καταπληκτικό Pop. 1280. Ο Νικ Κόρεϊ είναι σερίφης της Κομητείας Ποτς, μιας μικρής επαρχίας με πληθυσμό 1280 ατόμων, στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ο Νικ δεν είναι καλός στην δουλειά του, για την ακρίβεια είναι ακριβώς το αντίθετο. Πίσω από την προφανή αδιαφορία του για την έννομη τάξη, κρύβεται η προσωπική του ιδιοτέλεια. Όλα αλλάζουν λίγο καιρό πριν τις επερχόμενες εκλογές για τον σερίφη της κομητείας. Ο Νικ θέλει να διατηρήσει την θέση και τον μισθό του και είναι πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να τα καταφέρει. Και όταν λέω τα πάντα, δεν εννοώ τα νόμιμα. Εκτός από το προφανές, ότι πρόκειται δηλαδή για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με σασπένς και τρομερή ατμόσφαιρα, ο Thompson σκιαγραφεί καταπληκτικά την αμερικανική επαρχεία και τις κοινωνικές νόρμες που ίσχυαν τότε, πάντα υπό ένα ειρωνικό πρίσμα. Ο χαρακτήρας του Κόρεϊ είναι κόσμημα, πολυεπίπεδος και λεπτοδουλεμένος , όπως των κλασικών αμερικανικών νουάρ. Ειδική μνεία οφείλουμε να κάνουμε στην μετάφραση της Κίκας Κραμβουσάνου, χωρίς την οποία το μυθιστόρημα του Thomspson θα ήταν ένα εντελώς διαφορετικό κείμενο, μακριά από το ύφος και το πνεύμα της εποχής που μας μεταφέρει η υπόθεση.
Όλα αυτά τα τσακισμένα πρόσωπα, κατάχλωμα και ρουφηγμένα, φαγωμένα από τα παράσιτα, ρημαγμένα από το σκορβούτο. Όλος ο υποσιτισμός, η υποτέλεια, οι υποχρεώσεις, τα χρέη. Όλη η αγωνία του πώς να φάμε, πώς να κοιμηθούμε, πώς να ντύσουμε τον παγωμένο φτωχό μας κώλο. Το είδος της αγωνίας που όταν το κάνεις σε πλήρη απασχόληση, όταν αγωνιάς διαρκώς και μόνο για το πως θα συνεχίσεις να ζεις, τότε είναι προτιμότερο να πεθάνεις. Γιατί αυτό είναι το κενό της σκέψης, η διαδικασία της σκέψης έχει ήδη ακυρωθεί, είσαι ήδη νεκρός, το μόνο που κάνεις είναι να σκορπίζεις γύρω σου μπόχα και τρόμο, κλάμα και οδυρμό, το βάσανο, το λιμό, την ντροπή της νέκρας σου. Το κενό σου.
Ημερολόγιο Επιβίωσης του Pedro Juan Gutierrez (εκδόσεις Μεταίχμιο)
Στον απόηχο της μεγάλης επιτυχίας του πρώτου του βιβλίου, Βρόμικη Τριλογία της Αβάνας (εκδόσεις Μεταίχμιο), ο κουβανός συγγραφέας έρχεται για προωθητική περιοδεία στην γειτονιά της Ευρώπης. Με το ωμό και συνάμα ερωτικό του ύφος, ο Γκουτιέρες επαναφέρει στην λογοτεχνική ζωή το αγαπημένο προσωπείο του, τον συνονόματο Πέδρο Χουάν, και μας διηγείται πως πέρασε ένας τροπικός μερικούς μήνες από την ζωή του στην Ισπανία, την Ιταλία και την Γερμανία.
Αυτό που μας κάνει να ρίχνουμε άγκυρα μετατρέπεται σε τιμωρία, σε δεσμά: το ταίρι, η χώρα, η πόλη που ζούμε, η οικογένεια, η θρησκεία, τα πάντα. Χρειαζόμαστε ένα αγκυροβόλι, και ταυτόχρονα αυτό μας κάνει να υποφέρουμε. Στο τέλος, διαμορφώνουμε μια τρομακτική σχέση αγάπης μίσους, και παράλληλα βαθιά μέσα μας θέλουμε να τα βροντήξουμε όλα και να φύγουμε τρέχοντας. Φυγή και επιστροφή. Ένας θανατηφόρος φαύλος κύκλος.
Αν και πολύ πιο ήπιο από την εκρηκτική Τριλογία, το Ημερολόγιο κινείται στους γνωστούς θεματικούς κύκλους που τόσο αγαπάει ο συγγραφέας: γυναίκες, έρωτας και πιόμα. Το πολύ ενδιαφέρον αυτού του βιβλίου, ίσως λόγω πιο ευέλικτης πλοκής σε σχέση με τα προηγούμενα μυθιστορήματά του, είναι οι σχολιασμοί που περιλαμβάνουν από κοινωνικά θέματα μέχρι λογοτεχνικά. Όλα τα βιβλία του Γκουτιέρεζ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Κλεοπάτρας Ελαιοτριβιάρη.