Γιώργος Δήμος | Περὶ Παιδείας

Πηγή εικόνας: static.gigabyte.com

Κάθομαι σχεδόν ακίνητος πάνω στην κρύα σιδερένια καρέκλα. Γύρω μου υπάρχουν καλώδια. Εκατοντάδες καλώδια, μικρά και μεγάλα, τυλιγμένα σαν φίδια το ένα γύρω από το άλλο. Τα καλώδια προεκτείνονται και μπλοκάρουν το οπτικό πεδίο μπροστά μου. Με αφήνουν στο σκοτάδι, ανήμπορο να κουνηθώ, πάνω στο παγωμένο μου κάθισμα.

Δεν ήμουν εδώ από την αρχή, κάποιος με έφερε. Ή, μάλλον, με ανάγκασε να έρθω. Δεν θυμάμαι ποιος ήταν τώρα πια. Πάει πολύς καιρός. Πέρασαν χρόνια απ’ όταν πρωτοήρθα σε αυτήν την καρέκλα. Τρέφομαι από τα καλώδια. Στο δέρμα μου υπάρχουν μικρές οπές, που δεν βγάζουν πια αίμα (έχει πάψει να τρέχει εδώ και καιρό) και από εκεί εισχωρούν στο σώμα μου τα φριχτά καλώδια που μεταφέρουν την τροφή.

Για την ακρίβεια, δεν ξέρω αν είναι τόσο φριχτά. Τα βλέπω κάθε μέρα εδώ και τόσα χρόνια, αλλά δεν έχω αποφασίσει τι γνώμη έχω γι αυτά. Νομίζω μάλιστα πως είναι το μόνο περιβάλλον που έχω αποθηκευμένο στη μνήμη μου. Αραιά και πού μόνο, όταν κλείνω τα μάτια μου, βλέπω ένα ηλιοβασίλεμα, τόσο όμορφο και γαλήνιο, και σκέφτομαι πόσο ωραία θα ήταν αν βρισκόμουν εκεί. Κάθε φορά, όμως, που σχηματίζω στο νου μου αυτή την εικόνα, ένα καλώδιο αφήνει μια τοξίνη να περάσει στο αίμα μου και η εικόνα ποτίζεται με ένα απαίσιο πράσινο χρώμα, ώσπου γίνεται εφιάλτης. Τότε ανοίγω τα μάτια μου και βλέπω πάλι τα μαύρα καλώδια με ανακούφιση.

Η καρέκλα είναι όμοια με εκείνες που βάζουν τους θανατοποινίτες την ώρα της εκτέλεσης. Μοιάζει πολύ με εκείνες. Μάλιστα στο κεφάλι μου έχω, όπως και αυτοί, ένα περίεργο κράνος που γαντζώνει πάνω στο κρανίο μου και αποθηκεύει τις σκέψεις μου. Είναι απαραίτητο, θυμάμαι, για να μην ξεχάσω αυτά που μαθαίνω κάθε μέρα. Μοιάζει κάπως με σκληρό δίσκο, μια κάρτα μνήμης με απεριόριστο χώρο. Ή τουλάχιστον νομίζω ότι είναι απεριόριστος. Σε αυτή τη ζωή τίποτα δεν είναι αστείρευτο ή παντοτινό. Ένα ρητό ταιριάζει σε αυτή την περίσταση. Το έμαθα μόλις προχτές: «Carpe diem», άδραξε τη μέρα. Σπουδαίος φιλόσοφος εκείνος που το είπε. Νομίζω πως ήταν ο Οράτιος. Ναι, σίγουρα αυτός ήταν. Δεν υπάρχουν πολλοί σαν κι αυτόν στις μέρες μας.

Για μια στιγμή νιώθω ένα γλυκό κάψιμο στο πέος μου. Στη συνέχεια το καλώδιο που συνδέεται με την ουρήθρα μεταφέρει τα ούρα στη συσκευή Ανακύκλωσης Ενέργειας. Ξέρω ακριβώς πώς δουλεύει αυτή η μηχανή. Φιλτράρει τα περιττώματα μέσα από ειδικά φίλτρα, τόσο που ξεχωρίζει τα συστατικά τους και τα αποθηκεύει τελικά σε ειδικά δοχεία. Εκεί υπάρχουν καλώδια που μεταφέρουν τα συστατικά αυτά, ιδίως τις βιταμίνες και τους υδατάνθρακες, πίσω στο σώμα. Με αυτήν την περίπλοκη διαδικασία τρέφομαι καθημερινά χωρίς να καταναλώνω πολύτιμη ενέργεια για να τρώω και να αφοδεύω.

Οι γνώσεις και οι πληροφορίες που παίρνω προέρχονται από το περίεργο κράνος που είναι εγκατεστημένο στο κρανίο μου. Το κράνος αυτό το λέω «το φωτοστέφανο». Είναι ουσιαστικά η πηγή της γνώσης μου. Κάθε μέρα μου εισάγει ένα terabyte από γνώσεις και αφού τις φιλτράρει, ώστε να ξεχωρίσει εκείνα που έχουν σημασία από εκείνα που είναι άχρηστα, τις αποθηκεύει στο σκληρό δίσκο μου. Ο κεντρικός Υπολογιστής μου είπε μάλιστα μια μέρα ότι οι γνώσεις που έχω αποθηκεύσει είναι οι περισσότερες που έχει δει, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

Ο κεντρικός Υπολογιστής είναι υπεύθυνος για όλες τις λειτουργίες και όλα τα μηχανήματα στα οποία είμαι συνδεδεμένος. Κανείς δεν έχει δύναμη επάνω στον κεντρικό Υπολογιστή. Μια φορά μάλιστα ένας ιός προσέβαλλε το λογισμικό του και το σύστημα που τον εισήγαγε ανατινάχτηκε μέσα σε δευτερόλεπτα. Ο μεγάλος Υπολογιστής ανέκαμψε μέσα σε τρεις ώρες. Οι πληροφορίες που φιλτράρει το «φωτοστέφανο» κριτικάρουν συχνά την απόλυτη κυριαρχία που έχει ο κεντρικός Υπολογιστής επάνω στο σύστημα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ενθαρρύνουν την ιδέα της επανάστασης. Σύμφωνα, άλλωστε, και με τις ιστορικές μου γνώσεις οι επαναστάσεις του παρελθόντος υπήρξαν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους μάταιες. Σχεδόν όλα τα επαναστατικά κινήματα ξεκίνησαν βασισμένα σε μια οξύμωρη ιδεολογία και σύντομα καταστάληκαν από άλλες, πιο οργανωμένες παρατάξεις.

Το σύστημα, λοιπόν, τεστάρει συχνά τις γνώσεις μου και μου βάζει σταυρόλεξα και γρίφους για να εξασκώ το μυαλό μου. Τα πηγαίνω εξαιρετικά καλά. Το σκορ μου είναι πολύ υψηλό και ο κεντρικός Υπολογιστής λέει ότι σύντομα θα με βάλει να διαγωνιστώ με τους πρωταθλητές. Είναι πραγματικά ευχάριστο να ξέρεις ότι βρίσκεσαι ανάμεσα στους καλύτερους.

*

Όλα πήγαιναν καλά μέχρι σήμερα, όταν αφού βγήκα από το Λήθαργο Προσομοίωσης της Πραγματικότητας (ένα από τα πιο ευχάριστα προγράμματα του συστήματος) είδα ότι οι χειροπέδες μου ήταν ανοιχτές. Σκέφτηκα ότι το λογισμικό θα πρέπει να είχε κάνει κάποιο λάθος. Τι απερισκεψία από μέρους του! Θα μπορούσα να έχω πέσει από την καρέκλα ή να έχω βλάψει κάποιο καλώδιο με τα χέρια μου. Ήταν η πιο μεγάλη ανοησία του λογισμικού, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου σε αυτή την καρέκλα.

Όταν είδα όμως το χέρι μου, μια περίεργη ευχαρίστηση πλημμύρισε τη σκέψη μου. Το λογισμικό δεν προσπάθησε να την απωθήσει. Είχε νεκρωθεί εντελώς, σαν να το είχε αποσυνδέσει κάποιος. Σήκωσα το χέρι μου και το περιεργάστηκα. Απίστευτο. Πόσο καιρό είχα άραγε να το κουνήσω; Μήπως ήταν μήνες, μήπως χρόνια;

Ύστερα κούνησα τα πόδια μου. Τα κόκαλά μου πονούσαν φριχτά. Πόσα χρόνια είχα να περπατήσω; Άκουσα έναν ήχο πίσω από τη μάζα με τα καλώδια. Μήπως ήταν ο κεντρικός Υπολογιστής; Αναμφίβολα θα είχε προσβληθεί πάλι από κάποιον ιό. Αλίμονο στο πρόγραμμα που το έκανε. Αλλά δεν ήταν αυτό. Σύντομα πίσω από το λόφο με τα καλώδια εμφανίστηκε μια παράξενη φιγούρα. Ήταν μια μηχανή, με πόδια και χέρια ακριβώς όπως εγώ! Μόνο που δεν φαίνονταν τόσο γερός όσο εγώ. Ήταν αδύναμος και καχεκτικός, σαν να είχε προσβληθεί από κάποιο θανατηφόρο ιό. Στο πρόσωπό του είχε επίσης μεγάλο πρόβλημα τριχοφυΐας, τόσο που νόμιζες ότι αν επιδεινωνόταν λίγο ακόμη, το πρόσωπό του θα κρυβόταν ολόκληρο πίσω από τη γενειάδα του.

 «Ωχ, συγγνώμη… έκανα λάθος. Έβγαλα την πρίζα σου.»

Τον κοίταξα με δυσπιστία. Πώς θα μπορούσε μια κατώτερη μηχανή σαν κι αυτόν να έχει πάρει μια τέτοια ευθύνη; Ήταν μόνο μια αποσυνδεδεμένη μηχανή της κατώτατης τάξης, είναι φυσικό να είχε κάνει λάθος και να είχε τραβήξει την πρίζα. Το ερώτημα είναι πώς του είχε επιτραπεί να βρεθεί κοντά σε αυτήν;

«Αν θέλεις μπορώ να σε ξανασυνδέσω.»

«Όχι, μην ανησυχείς. Είναι καλό ένα διάλειμμα πού και πού», είπα «Θέλω να περπατήσω λίγο γιατί έχω πολλά χρόνια να το κάνω.»

Η καχεκτική μηχανή έβαλε τα γέλια. Ένιωθα μια ειρωνεία στο βλέμμα του. Μάλλον με θεωρούσε λιγότερο έξυπνο από εκείνον. Προχώρησα μαζί του πίσω από τη μάζα με τα καλώδια. Το θέαμα που αντίκρισα ήταν πραγματικά απίστευτο.

«Όλες αυτές είναι μηχανές της δικής μας τάξεως;» ρώτησα.

«Είναι άνθρωποι, αν με ρωτάς αυτό.»

«Και βρίσκονται όλοι εδώ από παλιά, όπως εμείς;»

«Δεν ξέρω πόσο καιρό είσαι εσύ εδώ, φίλε μου. Εγώ δεν μπήκα ποτέ σε αυτή τη μαλακία. Εγώ έχω ελεύθερη βούληση! Γεννήθηκα σε νοσοκομείο, όχι σε σωλήνα.»

Νοσοκομείο; Γιατί αυτή η λέξη μου φαινόταν τόσο οικεία; Θα πρέπει να υπήρχε κάποτε στη μνήμη μου, αλλά ο κεντρικός Υπολογιστής θα είχε διαλέξει να τη σβήσει. Τι εννοούσε αυτός ο άνθρωπος; Τι εννοούσε ότι είχε ελεύθερη βούληση; Μια φριχτή σκέψη πέρασε από το μυαλό μου.

«Εσύ τα ελέγχεις όλα αυτά;»

«Ναι, είμαι ο υπεύθυνος αυτού του τμήματος.»

«Είσαι επιστήμονας;»

«Όχι, απλά βοηθός.»

«Τι είναι όλο αυτό; Κάποιο είδος πείραμα;»

«Δεν ξέρω, εγώ είμαι απλά ένας βοηθός.»

«Και ο επιστήμονας που βοηθάς; Μήπως ξέρεις το όνομά του;»

«Μπα, δεν το λέει στους βοηθούς του. Όλο αυτό το πρόγραμμα είναι άκρως απόρρητο, πολύ λίγοι ξέρουν περισσότερες πληροφορίες.»

Τότε σκέφτηκα με τη βοήθεια του κράνους και όλων των πληροφοριών που είχα αποθηκευμένες: «Τι σημασία έχει να μπορείς να περπατάς; Τι νόημα έχει να ξέρεις ότι γύρω σου υπάρχουν κι άλλοι σαν κι εσένα;» Έτσι γύρισα αργά πίσω στην κρύα καρέκλα μου και είπα στον βοηθό να συνδέσει ξανά την πρίζα. Το «φωτοστέφανο» άρχισε και πάλι να λειτουργεί κανονικά και συνέχισα να παρακολουθώ με ενδιαφέρον το πρόγραμμα Προσομοίωσης της Πραγματικότητας. Εκείνη την ώρα έδειχνε ένα πορτοκαλί ηλιοβασίλεμα…


Ο Γιώργος Δήμος γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα. Σπούδασε Δημιουργική Γραφή και Φιλοσοφία στο Pratt Institute, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου και έζησε για 8 χρόνια. Το 2019 επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε εκδίδει συστηματικά άρθρα και κριτικές στα περιοδικά «MAXMAG», «Artviews» και «Χάρτης», σχετικά με τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, τη φωτογραφία και τα εικαστικά. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων για την Ανεξαρτησία και τη Διαφάνεια των ΜΜΕ.