Τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2021, στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, παρουσία της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, κηρύχθηκε η έναρξη του 13ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.
Ανάμεσα στους προσκεκλημένους που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση ήταν οι Πρέσβεις της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κούβας, του Μεξικού, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, οι εκπρόσωποι των Πρεσβειών του Παναμά, του Περού και της Ουρουγουάης, καθώς και οι Επίτιμοι Πρόξενοι της Κολομβίας και της Νικαράγουας.
Ο επίτιμος πρόεδρος του Φεστιβάλ ΛΕΑ, Πέτρος Μάρκαρης και η Αδριάνα Μαρτίνες, διευθύντρια του Φεστιβάλ ΛΕΑ είχαν την ευκαιρία να ενημερώσουν τους προσκεκλημένους για τις ποικίλες δραστηριότητες που θα λάβουν χώρα από τις 11 ως τις 29 Οκτωβρίου με υβριδική μορφή, καθώς και για το ψηφιακό πρόγραμμα του Φεστιβάλ e-ΛΕΑ, που θα πραγματοποιηθεί από τις 2 ως τις 18 Νοεμβρίου.
Στο πλαίσιο της τελετής έναρξης, η Κριτική Επιτροπή του 1ου Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, αποτελούμενη από τον καθηγητή του ΑΠΘ και μεταφραστή Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ως πρόεδρο, τον καθηγητή και μεταφραστή Νίκο Πρατσίνη και τον δημοσιογράφο και κριτικό λογοτεχνίας Νίκο Κουρμουλή, ως μέλη, ανακοίνωσε το όνομα του νικητή, που ήταν ο Μιχάλης Κλαπάκις για το θεατρικό κείμενο Ματωμένος γάμος του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (εκδόσεις Σκαρίφημα).
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου απένειμε το βραβείο στον νικητή.
Τα κριτήρια αξιολόγησης του Βραβείου ήταν τα εξής:
☞ Η εμβάθυνση στη μοναδικότητα κάθε πρωτοτύπου από τον μεταφραστή ή τη μεταφράστρια και η ανάδειξή της·
☞ η επινοητικότητα, η δημιουργικότητα και η απαιτούμενη ακρίβεια και ευστοχία σε ζητήματα που αφορούν τον παραγόμενο στα ελληνικά λόγο·
☞ ο βαθμός των ειδικών δυσκολιών καθώς και το «ειδικό βάρος» του κάθε έργου στη γλώσσα στην οποία εκφράζεται και στο πολιτιστικό πλαίσιο το οποίο απηχεί.
Η κριτική επιτροπή διαπίστωσε με ικανοποίηση ότι το σύνολο των έργων της βραχείας λίστας ανταποκρινόταν στα κριτήρια που προαναφέραμε. Ξεχώρισε, όμως, τη μετάφραση του Μ. Κλαπάκι για δύο ειδικούς λόγους που είναι οι εξής:
- O μεταφραστής δεν αναμετρήθηκε μόνο με τις δυσκολίες και το «ειδικό βάρος» ενός σημαντικότατου κλασικού θεατρικού έργου της παγκόσμιας γραμματείας. Αναμετρήθηκε και με τις πολλές μεταφράσεις του έργου από διακεκριμένους Έλληνες συγγραφείς του 20ού αιώνα, τις οποίες έχει εμπεδώσει το αναγνωστικό και θεατρόφιλο κοινό, και καταθέτει μια νέα μεταφραστική πρόταση. Η μετάφραση του Μ. Κλαπάκι διατηρεί κάποια αειθαλή στοιχεία των παλαιότερων, αλλά, κυρίως, αναδεικνύει τη βαθιά θεατρικότητα του έργου που το καθιστά παγκόσμιο και διαχρονικό. Ο αναγνώστης, και ίσως κάποτε ο θεατής, θα (ανα)γνωρίσει μέσα από αυτή τη μετάφραση έναν άλλο Λόρκα, εξίσου ή και περισσότερο λαμπρό με αυτόν που ήδη ήξερε.
- Ο μεταφραστής, στο εκτενές περικείμενο του βιβλίου, δηλαδή την διεισδυτική αλλά και προσιτή στο ευρύ κοινό Εισαγωγή και τα Σχόλιά του, αποκαλύπτει τα στοιχεία τα οποία τον οδήγησαν στη μεταφραστική στρατηγική που επέλεξε και υπηρέτησε με επιτυχία. Διευκολύνει έτσι την ανάγνωση αλλά και το ανέβασμα του έργου — κάτι που ευχόμαστε να συμβεί σύντομα.
———
Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) αποφάσισε τη θεσμοθέτηση ετήσιου βραβείου λογοτεχνικής μετάφρασης αξίας 1.000 ευρώ, αρχής γενομένης από εφέτος (2021).
Το βραβείο θα απονέμεται κατ’ έτος, κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, στον μεταφραστή, στη μεταφράστρια ή στη μεταφραστική ομάδα που θα έχει πραγματοποιήσει κατά το αμέσως προηγούμενο ημερολογιακό έτος, σύμφωνα με την ημερομηνία έκδοσης του έργου, την καλύτερη πρώτη μετάφραση/αναμετάφραση ενός λογοτεχνικού έργου (μυθιστορήματος, συλλογής διηγημάτων, θεατρικού κειμένου, ποιητικής συλλογής ή ανθολογίας ενός ή περισσοτέρων ποιητών) γραμμένου είτε στα ισπανικά είτε στα πορτογαλικά είτε στα καταλανικά. Αποκλείονται από το διαγωνισμό επανεκδόσεις μεταφράσεων.
Η επιτροπή αξιολόγησης είναι τριμελής και θα ανανεώνεται πλήρως κάθε χρόνο. Τα μέλη της θα γίνονται γνωστά στο κοινό την ημέρα της απονομής. Το άτομο (μεταφραστής / μεταφράστρια / ένας εκπρόσωπος της μεταφραστικής ομάδας σε περίπτωση μετάφρασης), στο οποίο θα απονέμεται το βραβείο θα καλείται να συμμετάσχει στην επιτροπή αξιολόγησης της επόμενης χρονιάς.