Αρχές Μαΐου κυκλοφόρησε το Βιβλίο Διηγήματα της Ρέας Γαλανάκη, της γνωστής συγγραφέως και συνεργάτιδας του ΙΑΝΟΥ (διδάσκει στα Σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής για το μυθιστόρημα). Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ρέα Γαλανάκη τιμήθηκε και με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (2005), έχοντας ήδη λάβει το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1999). Είχαμε μαζί της μια σύντομη και περιεκτική συζήτηση σε σχέση με το νέο της βιβλίο, τα Σεμινάρια και την τρέχουσα περίοδο.
Κυρία Γαλανάκη, πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο.
Τα Διηγήματα ήταν έτοιμα να «ταξιδέψουν» λίγες μόνο μέρες πριν από την έναρξη της καραντίνας. Αναγκάστηκαν να αγκυροβολήσουν και να περιμένουν ούριο άνεμο. Έτσι, μόλις «κόπασε η καραντίνα», ξεκίνησαν το ταξίδι τους. Πήγαν στα βιβλιοπωλεία με την ξεκίνημα της λειτουργίας τους. Φέτος κλείνω σαράντα πέντε χρόνια από την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου, και ομολογώ ότι όλο αυτό το διάστημα δεν έχω δει χειρότερες συνθήκες για την κυκλοφορία των βιβλίων. Γι’ αυτό νομίζω ότι είναι καλό να βοηθήσουμε όλοι, όπως μπορούμε ο καθένας, τα βιβλία. Επειδή τα βιβλία είμαστε εμείς, και μάλιστα εμείς που θα συνεχίσουμε να ζούμε. Χρειαζόμαστε και το φως τους και τα όπλα τους.
Έντεκα (11) Διηγήματα. Ξεχωρίζετε κάποιο απ’ αυτά; Και αν ναι, γιατί;
Ξέρω ποιο είναι πρώτο και ποιο είναι το τελευταίο διήγημα που έγραψα. Ξέρω τι κρύβεται πίσω από το καθένα τους, ξέρω με πάσα ακρίβεια πού με πονά και πού με γαληνεύει. Δεν τα ξεχωρίζω όμως. Όσο κι αν είναι κοινότοπο, το ξαναλέω ότι τα έργα ενός συγγραφέα είναι τα παιδιά του. Ας τα γνωρίσει ένα-ένα ο αναγνώστης, κι ας ξεχωρίσει εκείνος τι τον αγγίζει πιο βαθιά, τι του ταιριάζει να κρατήσει μέσα του. Έτσι κι αλλιώς, όσο κι αν μοιάζουν αναμεταξύ τους σαν παιδιά της ίδιας μάννας, το καθένα τους έχει άλλο πρόσωπο, λέει άλλα λόγια, στέλνει μιαν αύρα διαφορετική.
Με ποια κριτήρια επιλέχτηκαν τα συγκεκριμένα διηγήματα;
Αυτά είναι όλα κι όλα τα διηγήματα που έχω γράψει. Τα περισσότερα δεν υπήρχαν από καιρό στα βιβλιοπωλεία, μερικά τους από δεκαετίες. Με τον Καστανιώτη, τον εκδότη μου, κρίναμε πως έπρεπε να ξανακυκλοφορήσουν, προσθέτοντας ό,τι πιο πρόσφατο είχα. Η φωτογραφία στο εξώφυλλο είναι με το κινητό μου, μια νύχτα του Αυγούστου πέρυσι, έξω από την Αθήνα. Ένα minimal και κομψό βιβλίο, νομίζω, σαν χειροποίητο, που το αγαπώ ιδιαίτερα. Και καθώς έχω μπει στην ηλικία των απολογισμών, ήθελα να ξαναδώ, να ξαναδούμε όλοι, τον κόπο μου στα διηγήματα…
Καραντίνα: Είχατε ελεύθερο χρόνο για ανάγνωση; Αποτέλεσε συγγραφική έμπνευση για εσάς;
Χρόνο είχαμε όλοι. Και ναι, όσοι μπορούν να απολαμβάνουν τα δώρα της ανάγνωσης, χαρήκαμε πιο πολλά βιβλία μέσα στον ζόφο που μας περιέβαλε ανελέητα, με πρωτόγνωρο τρόπο. Στηρίζεται κανείς στα βιβλία όταν περνά δύσκολες ώρες, αυτό είναι μια παλιά αλήθεια– και στηριχτήκαμε πάλι σ’ αυτά, και θα το συνεχίσουμε. Θέλω να προσθέσω ότι στη διάρκεια της καραντίνας, μολονότι μου έγιναν από τις πρώτες μέρες προτάσεις από τις έγκυρες εφημερίδες και περιοδικά να γράψω κάτι για την καραντίνα, εγώ το αρνήθηκα. Προτίμησα «ενός λεπτού σιωπή» ενώπιον των χιλιάδων νεκρών, του παγκόσμιου πένθους, της αγωνίας όλων μας, του εφιάλτη μιας δεύτερης αναπόφευκτης κρίσης. Δεν έχει σημασία αν αυτό το «ένα λεπτό σιωπής» κρατάει μέχρι σήμερα. Συγγραφέας είμαι, δεν βιάζομαι, καν δεν ξέρω αν στο μέλλον θα γράψω κάτι σχετικό με όλα αυτά. Φυσικά, κάθε συγγραφέας κάνει αυτό που του ταιριάζει, κι έτσι πρέπει. Δεν κρίνω. Σ’ εμένα πάντως ταίριαξε η περισυλλογή, το πένθος, η σιωπή.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκετε Δημιουργική Γραφή στον ΙΑΝΟ, και πιο συγκεκριμένα τη συγγραφή μυθιστορήματος. Είναι εφικτό να μεταλαμπαδεύσετε προς επίδοξους συγγραφείς τα μυστικά της επιτυχίας;
Αισθάνομαι πολύ τυχερό τον εαυτό μου που μου δόθηκε η ευκαιρία να διδάξω τα τελευταία πέντε χρόνια για τη συγγραφή και την ανάγνωση μυθιστορήματος στα σεμινάρια του ΙΑΝΟΥ, που τα θεωρώ σημαντικά. Προσπάθησα πράγματι να μεταλαμπαδεύσω, όπως λέτε, στους επίδοξους συγγραφείς το απόσταγμα της μακρόχρονης συγγραφικής μου πείρας και των ευρύτερων γνώσεών μου, αν και πάντα υπήρχαν μεταξύ των ακροατών μου κάποιοι που ήδη είχαν εκδώσει δικά τους βιβλία. Μου αρέσει το «δια ζώσης» μάθημα. Μάλλον γι’ αυτό τον λόγο, για τη ζωντάνια τους δηλαδή, θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου, αφού με όσους τα παρακολούθησαν ανταλλάξαμε όχι μόνο γνώσεις, ασκήσεις και παρατηρήσεις, αλλά επίσης απόψεις γενικότερες, προβληματισμούς, ιστορίες διάφορες, σιωπές και χαμόγελα και βλέμματα, έως και λίγες «δημιουργικές οινοποσίες» μετά από μαθήματα. Δημιουργήθηκαν σχέσεις˙ και δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί επικοινώνησαν μαζί μου εν μέσω καραντίνας για μάθουν αν είμαι καλά. Τους ευχαριστώ και από εδώ, όπως βέβαια και τον ΙΑΝΟ που μου έδωσε αυτή τη μοναδική ευκαιρία.
Καλοκαίρι εν όψει, ποια από τα βιβλία σας θα προτείνατε στους αναγνώστες του IANOS Magazine, εκτός από τα Διηγήματα, να πάρουν μαζί τους στην παραλία;
Αυτό το καλοκαίρι ας υποστηρίξουμε όλοι το βιβλίο όσο περισσότερο μπορούμε, επειδή δυστυχώς δεν υποστηρίχτηκε μέχρι τώρα επισήμως από πουθενά, όσο τουλάχιστον γνωρίζω. Έτσι η κατάσταση γίνεται επικίνδυνη για ολόκληρο τον κύκλο του βιβλίου, από τον συγγραφέα μέχρι τον αναγνώστη, φτάνει να σκεφτούμε ότι έχουν σταματήσει ακόμη και οι παρουσιάσεις των καινούριων βιβλίων, οι συζητήσεις κλπ. Δεν πρόκειται φυσικά να κάνω την παραμικρή διάκριση υπέρ των δικών μου βιβλίων, όπως από ευγένεια μου προτείνετε. Αντιπαθώ τους νάρκισσους, γι’ αυτό και αντιπροτείνω να διαλέξουμε από το πλήθος όλων των πολύ καλών βιβλίων που υπάρχουν στους πάγκους και στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Το καθένα απ’ αυτά τα βιβλία σημαίνει πολλούς ανθρώπους, ζωντανούς ανθρώπους.
Ας το σκεφτούμε λίγο αυτό: ότι κοντά στους φανταστικούς ήρωες του καθενός βιβλίου, κινείται ένα πλήθος ζωντανών, συχνά γνωστών μας ανθρώπων, που χωρίς τη δική τους προσπάθεια δεν θα υπήρχαν καν αυτά τα ωραία βιβλία. Σήμερα πλήττονται, το γνωρίζουμε˙ ας μείνουμε κοντά τους όπως και το κάθε βιβλίο μένει κοντά μας για καιρό, μπορεί για μια ολόκληρη ζωή.
Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο μπορείτε να βρείτε εδώ
Περισσότερες πληροφορίες για βιβλία της Ρέας Γαλανάκη μπορείτε να βρείτε εδώ
