I
Πολλοί φιλόσοφοι θέλησαν να απολογηθούν για το θάνατο, αλλά δεν ξέρω κανέναν που να πρόσεξε τους τάφους. Το πνεύμα που στοχάζεται πάνω στα προβλήματα της ύπαρξης σπάνια στέκεται στην πέτρα· απομακρύνεται τόσο από τις ταφόπετρες, που αυτές μοιάζουν διπλά λησμονημένες.
Η ταφή, παρά ταύτα, έχει μια νομοτέλεια που κυβερνά τους ανθρώπους πάντα -από την Αίγυπτο στη Ραβέννα, κι ως τις μέρες μας. Σε όλους τους πολιτισμούς συναντούμε μια τελειότητα στον τάφο, και καθετί τέλειο δικαιούται μια θέση στο χώρο του πνεύματος. Γιατί όμως κράτησαν τον τάφο σε τέτοια σιωπή, απαραβίαστη ακόμη και από τις φαινομενικά τολμηρές φιλοσοφίες του θανάτου; Αμφισβητώ την ορθότητα μιας σκέψης η οποία σταματά την έρευνα τη στιγμή που θα ήταν τόσο λογικό να τη συνεχίσει, εφόσον μάλιστα αυτό θα ικανοποιούσε τις ανησυχίες μας.
Hic est locus partiae, λέει μια επιτύμβια ρωμαϊκή επιγραφή. Τι σημαίνει πατρίδα χωρίς γη που την ορίζει; Μήπως πρέπει να αγνοήσουμε τη γη;
[Σελ.7,8]
Yves Bonnefoy - Οι τάφοι της Ραβέννας – Γνώση, 1981
Μετάφραση: Χριστόφορος Λιοντάκης