C.B. : Σκέφτομαι εδώ ποιά είναι ίσως η σχέση με τον θάνατο για έναν συγγραφέα σαν τον Genet. Όταν γράφει για τον λαό των νεκρών, όταν θέλει να εμψυχώσει το θέατρο του θανάτου, να διακονήσει αυτό το θέατρο της σκιάς, τοποθετείται εκούσια από την άλλη πλευρά, στην ανάποδη του δικού μας κόσμου, συγχρόνως για να επιτεθεί στον δικό μας και να τον ξεπεράσει. Υπάρχει επίσης στο έργο του μια θέληση να προσδώσει αξία στο έγκλημα, να βάλει τον αναγνώστη στη θέση του θύματος. Η στάση του είναι ποιητική και συγχρόνως περιπαθής. Στο έργο σας μου φαίνεται πως αυτή η σχέση είναι εξαιρετικά διαφορετική, στο μέτρο που το βλέμμα σας πάνω στον θάνατο είναι ένα βλέμμα κλινικό, ουδέτερο.
M.F. : Ναι. Δεν έχω την αξίωση να σκοτώσω τους άλλους με τη γραφή μου. Δεν γράφω παρά στο φόντο του ήδη κατεκτημένου θανάτου των άλλων. Ακριβώς επειδή οι άλλοι είναι νεκροί, μπορώ εγώ να γράψω ως εάν τρόπον τινά να με είχε εμποδίσει να γράψω η ζωή τους όσο ήταν εδώ, όσο χαμογελούσαν, όσο μιλούσαν. Την ίδια στιγμή, ο μόνος φόρος τιμής που μπορεί να τους αποδώσει η γραφή μου είναι να ανακαλύψει την αλήθεια της ζωής τους και συγχρόνως του θανάτου τους, το νοσηρό μυστικό που εξηγεί το πέρασμα από τη ζωή τους στον θάνατό τους. Αυτή η σκοπιά των άλλων εκεί που σκόνταψε η ζωή τους στον θάνατο, ιδού κατά βάθος για μένα ο τόπος δυνατότητας της γραφής.
Καλοκαίρι 1968: Ο Φουκώ αποδέχεται την πρόσκληση του κριτικού Κλώντ Μποννεφουά και κάνει μαζί του μια σειρά συναντήσεων με απώτερο στόχο να προκύψει ένα βιβλίο. Οι δύο άντρες δεν αποδύονται σε μια συνέντευξη ούτε σ’ έναν διάλογο, αλλά σε μια πρωτοφανή άσκηση ομιλίας: Ο συγγραφέας της “Ιστορίας της τρέλας”, για πρώτη φορά στη ζωή του, μας αφήνει να δούμε την κατά δήλωσή του “ανάποδη της ταπισερί”, τη δική του σχέση με τη γραφή.
Στις δέκα περίπου συναντήσεις που έλαβαν χώρα, ο Φουκώ ασκεί μια πρωτοφανή ομιλία, μια αυτοβιογραφική ομιλία. Αυτές οι εκμυστηρεύσεις του συγγραφέα για τον εαυτό του συμπαρασύρουν μια αλλαγή στις ερωταπαντήσεις των δύο αντρών, μια τροποποίηση αυτού που αρχικά θα έπρεπε να είναι μια παραδοσιακή συνέντευξη. Για να αναστοχαστεί πάνω στον τρόπο που εργάζεται, για να μιλήσει για τις δυσκολίες του γράφοντος, ο Φουκώ υιοθετεί ένα πρωτοφανές κατάστιχο, μια νέα γλώσσα. Στο τέλος αυτού του πειράματος λέει ότι βρίσκει τον εαυτό του αλλαγμένο και ευτυχή που κατόρθωσε να επινοήσει έναν τύπο λόγου, ο οποίος δεν είναι ούτε συνομιλία ούτε κάποιο “είδος λυρικού μονολόγου”.
Ο ωραίος κίνδυνος - Michel Foucault - Άγρα, 2013
Μετάφραση: Νίκος Ηλιάδης